Novorođenačka žutica je česta pojava u zdravih beba jer se nakon rođenja razgrađuju crvena krvna zrnca, pri čemu se stvara žučna boja bilirubin.Vidljivo žutilo kože I sluznice bjeloočnica posljedica je obojenja bilirubinom.
20 – 50 % donešene novorođenčadi ima u prvom tjednu života vidljivu žuticu. U novorođenčadi se bilirubin stvara 2 – 3 x brže ( 6 – 10 mg/ kg u 24 sata) nego u odraslog (3 mg / kg u 24 sata ).
Uzrok je relativno veća masa eritrocita (visoki hematokrit) i kraći životni vijek eritrocita u novorođenčeta nego u odraslog (90 naspram 120 dana).Oko 75 % bilirubina u novorođenog djeteta produkt je fiziološke razgradnje hemoglobina koji potječe iz eritrocita čiji je životni vijek na izmaku, a 25 % potječe iz drugih izvora. Bilirubin putuje u svom nekonjugiranom obliku, tzv. Indirektni bilirubin vezan za albumine plazme iz mjesta nastanka, retikuloendotela do jetrenih stanica, gdje se iz nekonjugiranog oblika ( topiv u lipidima ) konjugacijom pretvara u konjugirani ili direktni bilirubin ( topiv u vodi ).
Konjugirani bilirubin dolazi sa žući u crijevo, odakle veći dio bude izlučen iz organizma, a manji bude hidraliziran u nekonjugirani bilirubin, koji se resorbira iz crijeva natrag u portalni optok i jetru - ENTEROHEPATIČNA CIRKULACIJA BILIRUBINA - u novorođenčadi mnogo veća nego u odraslih.
FIZIOLOŠKA ŽUTICA NOVOROĐENČETA
Koncentracija nekonjugiranog bilirubina tijekom prva dva dana života raste do prosječne maksimalne koncentracije od 100 nmol/l (6 mg/dl) i to između 48 - 72 sata života.Do kraja drugog tjedna nekonjugirani bilirubin vraća se u normalne granice ispod 35 nmol/l (2 mg /dl).
Klinički vidljiva žutica nastaje kada koncentracija bilirubina prijeđe 85 - 120 nmol/l (5 - 7 mg /dl), tako da samo dio novorođenčadi ima vidljivu fiziološku žuticu, koja isčezne do kraja prvog tjedna.
20 – 50 % donešene novorođenčadi ima u prvom tjednu života vidljivu žuticu. U novorođenčadi se bilirubin stvara 2 – 3 x brže ( 6 – 10 mg/ kg u 24 sata) nego u odraslog (3 mg / kg u 24 sata ).
Uzrok je relativno veća masa eritrocita (visoki hematokrit) i kraći životni vijek eritrocita u novorođenčeta nego u odraslog (90 naspram 120 dana).Oko 75 % bilirubina u novorođenog djeteta produkt je fiziološke razgradnje hemoglobina koji potječe iz eritrocita čiji je životni vijek na izmaku, a 25 % potječe iz drugih izvora. Bilirubin putuje u svom nekonjugiranom obliku, tzv. Indirektni bilirubin vezan za albumine plazme iz mjesta nastanka, retikuloendotela do jetrenih stanica, gdje se iz nekonjugiranog oblika ( topiv u lipidima ) konjugacijom pretvara u konjugirani ili direktni bilirubin ( topiv u vodi ).
Konjugirani bilirubin dolazi sa žući u crijevo, odakle veći dio bude izlučen iz organizma, a manji bude hidraliziran u nekonjugirani bilirubin, koji se resorbira iz crijeva natrag u portalni optok i jetru - ENTEROHEPATIČNA CIRKULACIJA BILIRUBINA - u novorođenčadi mnogo veća nego u odraslih.
FIZIOLOŠKA ŽUTICA NOVOROĐENČETA
Koncentracija nekonjugiranog bilirubina tijekom prva dva dana života raste do prosječne maksimalne koncentracije od 100 nmol/l (6 mg/dl) i to između 48 - 72 sata života.Do kraja drugog tjedna nekonjugirani bilirubin vraća se u normalne granice ispod 35 nmol/l (2 mg /dl).
Klinički vidljiva žutica nastaje kada koncentracija bilirubina prijeđe 85 - 120 nmol/l (5 - 7 mg /dl), tako da samo dio novorođenčadi ima vidljivu fiziološku žuticu, koja isčezne do kraja prvog tjedna.
Uzroci fiziološkoj žutici su :
1. POVEĆANA PONUDA BILIRUBINA JETRENIH STANICA zbog -
· povećanog ukupnog volumena eritrocita u organizmu
· skračenog životnog vijeka eritrocita
· velike ponude bilirubina nehemoglobinskog podrijetla i
· velike enterohepatične cirkulacije bilirubina
2. SMANJENOG VEZANJA BILIRUBINA ZA JETRENE STANICE
· zbog smanjen količine receptora (y- proteina )
3. SMANJENE KONJUGACIJE BILIRUBINA zbog
· smanjene aktivnosti glukuronil - transferaze i
· inhibicije steroidnih hormona iz majčinog mlijeka.
PATOLOŠKA ŽUTICA NOVOROĐENČETA
Uočljiva je već u prva 24 sata, kad koncentracija bilirubina u serumu raste brzinom većom od 85 nmol /l (5 mg /dl)na dan,ili kad koncentracija bilirubina u serumu prijeđe 205 nmol/l (15 mg /dl) u nedonešenog novorođenčeta.Koncentracija konjugiranog (direktnog) bilirubina u serumu prelazi 35 nmol/l (2 mg /dl),i kad traje poslije kraja prvog tjedna u donešenog, odnosno poslije kraja drugog tjedna u nedonešenog novorođenčeta.
Uzroci patološke žutice :
· pojačana hemoliza eritrocita ( intra ili ekstravaskularna )
· poremećena konjugacija bilirubina
· oštećenje hepatocita i
· opstrukcija žučnih vodova.
Pojačana hemoliza eritrocita I poremećaj konjugacije bilirubina izaziva povećanje samo koncentracije nekonjugiranog bilirubina pa je riječ o NEKONJUGIRANOJ HIPERBILIRUBINEMIJI. Oštećenje hepatocita I opstrukcija žučnih vodova povećavaju I konjugirani i nekonjugirani bilirubin pa je riječ o KOLESTATSKOJ ŽUTICI.
Direktna (konjugirana ) hiperbilirubinemija nije neurotoksična, ali uvijek ima patološki karakter.Vodeći simptomi su zelenkastožućkasta boja kože I aholična ( bijela ) boja stolice, kao I pojava tamne boje urina.
LAKTACIJSKA ŽUTICA
Ovaj oblik žutice vjerojatno je najčešći oblik s kojim se susrećemo izvan rodilišta. To je žutica uzrokovana majčinim mlijekom, benignog je tijeka, pa po kliničkom značenju gotovo I ne pripada u patološke žutice.Javlja se relativno kasno, tek u drugom tjednu života.
Unatoč jakoj žutici djeca ne pokazuju nikakvih drugih znakova bolesti, zdrava su i dobro napreduju.Svi biokemijski pokazatelji jetrene funkcije su normalni a nema ni znakova hemolize.
U načelu ne treba prekidati dojenje. Ovaj tip žutice ne ostavlja nikakve štetne posljedice, pa bi bilo štetno djetetu uskratiti dojenje.
FOTOTERAPIJA NOVOROĐENAČKE ŽUTICE
Ovaj oblik žutice vjerojatno je najčešći oblik s kojim se susrećemo izvan rodilišta. To je žutica uzrokovana majčinim mlijekom, benignog je tijeka, pa po kliničkom značenju gotovo I ne pripada u patološke žutice.Javlja se relativno kasno, tek u drugom tjednu života.
Unatoč jakoj žutici djeca ne pokazuju nikakvih drugih znakova bolesti, zdrava su i dobro napreduju.Svi biokemijski pokazatelji jetrene funkcije su normalni a nema ni znakova hemolize.
U načelu ne treba prekidati dojenje. Ovaj tip žutice ne ostavlja nikakve štetne posljedice, pa bi bilo štetno djetetu uskratiti dojenje.
FOTOTERAPIJA NOVOROĐENAČKE ŽUTICE
Fototerapija je metoda liječenja povišenih vrijednosti bilirubina u novorođenčadi, jer terapija svijetlom uzrokuje pomicanje bilirubina iz kože u krvi i njegovo izlučivanje.Odluka o primjeni fototerapije temelji se na koncentraciji i porastu bilirubina u srumu, do djeteta, njegovoj hidraciji i uzroku porasta bilirubina. Liječenje može imati i nuspojave pa je potrebna brižna njga djeteta za vrijeme terapije.
Za vrijeme fototerapije važno je pravilno hidrirati dijete, dokumntiranje uzimanja tekućine na usta, enteralno ili parenteralno. Kontrola diureze ( vaganje pelena), bilježiti broj i količinu, kao i izgled stolice. Procjenjuje se elastičnost kože i sluznice. Koža mora biti suha i čista, tretirana vodom , bez krema i masti. Važno je pratiti vitalne funkcije svakih 4 sata, po potrebi i češće. Kod fototerapije treba zaštititi oči pokrovom i njegovati fiziološkom otopinom. Uz to potrebno je dijete okretati u inkubatoru za vrijeme terapije, kako ne bi došlo do opekotina.
Nema komentara:
Objavi komentar